Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu

GİRİŞ:DEHB ya da dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (en:ADHD) toplumun yüzde 3-5'ini etkileyen ve sıklıkla nörolojik tabanlı bir gelişim bozukluğu olarak kabul edilir. Bu bozukluk tipik olarak kendini çocukluk çağında dikkatsizlik ve/veya aşırı hareketlilik (hiperaktivite), unutkanlık, tepkilerin kontrolsüzlüğü yahut ani ve dürtüsel tepkiler ve kolayca başka şeylere sapma olarak gösterir. Genellikle Dikkat eksikliği bozukluğu (DEB) olarakta anılır (en:ADD) ancak aslında bu ADHD'nin bir şeklidir.

Çocukluk döneminde başlar, ergenlikte şekil değiştirerek devam eder. 4-5 yaşlarında farkedilir ve 7 yaşından sonra başladığı görülmez. Erkek çocuklarda kızlara oranla daha sık görülür. Erkek çocuklarda genellikte hiperaktivite ve impulsivite belirtiler ön planda iken, kız çocuklarında daha çok dikkat eksikliği belirgindir.
Bulgu ve belirtileri:
Birkişiye DEHB tanısı konulabilmesi için en az 6 belirtinin 2 ay boyunca izlenerek tesbit edilmesi gerekmektedir.8-12 yaş arası sıklıkla görülür.Erkekler daha hiperaktifken kızlarda daha dikkatsiz durumlar gözükebilir.




Dikkatsizlik yaşayan kişiler

• Detaylara dikkat etmekte zorluk çekme ve hatalar yapar

• Verilen görevlerde ve oyun etkinliklerde dikkati dağılır

• Doğrudan konuşulduğu zaman dinlemiyor görünür

• Takip isteyen görevleri bitirmede başarısız olur

• Aldığı görevleri sorumlulukları ve etkinlikleri düzenlemekte zoruluk çeker

• Sürekli zihinsel çaba gerektiren okul ve iş görevlerinden kaçınır veya sevmez yapmak istemez

• Aldığı görevler ve etkinlikler için gerekli olan şeyleri sürekli kaybeder

• Bir organizasyonda odaklanamaz kolayca dikkati başka yöne dağılır

• Günlük yapması gerekli aktiviteleri unutur

• Oturduğu zaman el ve ayaklarını belirli bir şekilde hareket ettirir veya kıvırır

• Sürekli oturma pozisyonu değiştirmek kalkmak durduğu yerde duramamak

• Uygun olmayan durumlarda koşma bir yerlere tırmanmavs

• Oyunlara katılamama boş zaman etkinliklerinde sessiz ve gürültüsüz oynanan oyunlar için

• Bir yere geldiği andan itibaren gitmeye hazır olma karşı tarafa bile bunu hissettirme

• Çok ve gereksiz konuşma

• Sorular bitmeden cevap vermeye çalışma

• Zorlu ve zahmetli işlere girmeme

Okul çağındaki çocuklar benzer davranışları daha az sıklıkta sergilerler. Oturmakta zorluk çekerler, sürekli kıpırdanırlar ve aşırı konuşurlar.
Adolesanlar ve yetişkinlerde hiperaktivite kendini yorulmak bilmezlik şeklinde gösterebilir ve bu kişiler uzun süre sessizce oturarak yapılan aktivitelere katılmakta zorluk çekerler.
Tepisellik (impulsivite) belirtileri şunlardır: 
Ayrıca DEHB olan çocuklar sonucunu düşünmeden tehlikeli aktivitelerle uğraşabilirler. Örneğin riskli yerlere tırmanabilirler. Bu belirtilerin çoğu ara sıra gençlerde görülebilir. Bununla beraber, DEHB’li çocuklarda bu sık olur, evde ve okulda ve arkadaşlarını ziyaret ettiklerinde. Aynı zamanda çocuğun normal fonksiyonlarını yerine getirmesini engellerler. Çocuklar sürekli olarak ve en azından iki ortamda (okul ve ev gibi) ve en az altı ay boyunca bu belirtilerim bazılarını veya tamamını sergilediklerinde DEHB teşhisi konur.
Teşhislerden sonra doktorunuzun vermiş olduğu tedavileri düzenli uygulamaya çalışın ve doktorunuz danışarak aşağıda tavsiye edeceğimiz dünyada bir çok üniversite tıp fakülteleri tarafından onaylanmış diyet beslenme ve bitki tavsiyelerinide uygulayabilirsiniz
Tamamlayıcı ve alternatif tedaviler
Vitamin ve mineral takviyeleri
B6 vitamini yeterli düzeyde: Her şeyden önce protein metabolizmalarında yaklaşık 60 enzime koenzimdir. Bu da onu yaşamsal açıdan önemli kılar. Amino asit dönüşümlerinde, nükleik asit sentezinde, ve amino asitlerin ince bağırsaktan kana absorpsiyonunda (emiliminde) görev alır. Asetilkolin, GABA, serotonin gibi nörotransmitterler için gereklidir. Vücudun B₁₂ absorpsiyonuna pozitif etki eder. Ayrıca, magnezyum ve çinko gibi birçok mineralin vücut içindeki işlevlerine de pozitif etki eder. Hemoglobin sentezinde görevlidir. Triptofan metabolizmasında görevlidir. Görüldüğü gibi piridoksin vücudun birçok önemli reaksiyonları için "şart"tır. Özellikle hormonal denge ve nörolojik yapıya olan katkısı küçümsenemez.
Çinko:35mg günlük; Çinko eksikliğinde, bağışıklık sistemi zayıflar; halsizlik, yaraların geçiyileşmesi, saçlarda zayıflama ve dökülme gibi belirtiler görülür. Ayrıca, gelişme geriliği, iştahsızlık, öğrenme ve dikkat eksikliği görülebilir
Omega3 ve 6 ve 9 yağ asitleri: EPA veDHA çuha çüçeği yağı ve keten tohumu yağı hazır formları aktar ve eczanelerde mevcut
Tavsiye edilen bitkiler:
Kedi otu: Kedi Otu İnsanlardaki ana etkisi uykuya dalış zamanının kısaltılmasıdır. In vitro olarak valerinik asidin GABA parçalanmasını azalttığı gösterilmiştir. Hayvan çalışmaları, sinaptik aralıkta GABA geri alımının baskılanmasıyla ve nörotransmitterin salınımının arttırılmasıyla GABA’da artışa neden olduğunu göstermiştir. GABA’daki artış, Valerian’ın sedatif özelliklerinin bir nedenidir. (Houghton, 1998 ; Santos et al, 1994). Valerian’ın sedatif etkilerinin bir diğer mekanizması da ekstresinde bulunan glutamin olabilir. GABA’nın aksine glutamin, kan-beyin bariyerini rahatlıkla geçebilir ve sinir uçlarınca alınarak GABA’ya çevrilebilir (Santos, Ferro, 1994).
Melisa: ibn-i Sinanın El kanun-u Fi Tıp kitabında kalbin ve ruhun en kuvvetli ilacı olarak geçmektedir her akşam yemekten önce bir su bardağı çayı içilebilir
Ginko: seratonin inhibitörleri ve kan sulandırıcılar ile birlikte kullanılmaz
Amerikan ginsengi: Ginseng hakkındaki veriler MÖ 2000 li yıllara kadar gitmektedir uzun uzudayı anlatacak değiliz fiziksel ve mental dayanıklılığı artırır.
Aromaterapik yağlar ile yapılan gevşeme masajlarıda oldukça etkili sonuçlar oluşturmuştur hemopati bilimindede bu rahatsızlıkla alakalı bir kaç şey yapılabilmekle beraber memlekette hemopat olmadığı için bu mevzuya hiç girmiyorum

Hiperaktivite ve dürtüsellik
Hiperaktivite yaş ve gelişimsel aşamaya göre değişir. 
DEHB’li okul öncesi çocuklar sürekli hareket halinde olmaya ve mobilyaların üstünde zıplamaya meyillidir ve oturularak yapılan grup aktivitelerine katılmakta zorluk çekerler. Örneğin, bir hikayeyi dinlemede problem yaşayabilirler. 



 “Sabırsızlık 
 “Reaksiyonları geciktirmede zorluk 
 “Sorular tamamlanmadan cevap verme 
“Başkasının sırasının bitmesini beklemede zorluk 
 “Sosyal veya iş ortamlarında problemlere neden olacak şekilde düzenli olarak başkalarını engelleme veya araya girme
 “Uygunsuz zamanlarda sohbete başlama İmpulsivite sürekli bir şeylere veya kişilere çarpmak gibi kazalara sebep olabilir. 



Diyetler
Feingold diyet tarafından (Benjamin Feingold) 1970 li yıllarda geliştirilen diyet dünya genelinde en yaygın kullanılan diyet türüdür. Lakin bu diyet  türünü takip etmek ebeveynleri oldukça zorladığından marryland üniversitesi doktorları basite indirgenmiş şeklini aşağıdaki gibi açıklamıştır.

Magnezyum: Günlük dozaj 200 mg: Dikkat eksikliği hiperaktivite olan çocuklarda genelde magnezyum eksikliği görülmüştür ve düzenli bir şekilde yeterli miktarda alınan magnezyum önemli ölçüde hastalık belirtilerini azaltmaktadır.




Mayıs papatyası: normal bir bitki çayı olarakta tüketilen bu tür sakinleştirici bir etkisi vardır

Araştırmalara Destek

Amerikan Pediatri Akademisi. Klinik uygulama kılavuzu: tanı ve değerlendirme yapıldıktan ile dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu. Pediatri. 2000;105(5):1158-1170.

Arnold LE, Pinkham SM, Votolato N. Yok çinko tatlı esansiyel yağ asit tedavisi ve amfetamin, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu her yaşta başlayabilir. J Çocuk Adolesc Psvchopharmacol. 2000;10:111-117.

Baumgaertel A. ve tartışmalı Alternatif tedaviler için dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu. Pediatr Clin North Am. 1999;46(5):977-992.

Bekaroglu M, Aslan Y, Gedik Y., plazmada serbest yağ asitleri ve çinko, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu: bir araştırma notu. J Çocuk Psikoloji Psikiyatri. 1996;37(2):225-227.

Blumenthal M, ed. Tam alman Komisyon E Monografi: Tedavi edici Bitkisel İlaçlar Rehberi. Boston, Mass: İletişim Bütünleyici Tıp; 1998:160, 107.

Bope & Kellerman: (Conn Güncel Tedavisi 2013, 1st. ed. St. Louis, MO: Saunders. 2012.

Burgess J, Stevens L, Zhang W, Peck L. Uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitleri çocuklarda dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu. Am J Clin Nutr. 2000; 71(suppl):327S-330S.

Childress AC, Berry SA. Pharamacotherapy dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu, ergen. İlaçlar. 2012; 72(3):309-25.

Daroff: Bradley Nöroloji Klinik Uygulamada, 6th ed. Philadelphi, PA: Saunders, Elsevier Bir Künye. 2012.

Farone S, Mick E. Moleküler Genetik Dikkat eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu. Psikiyatrik Clinics of North America. 2010;33(1).

Ferri: Ferri Klinik Danışmanı 2013, 1st ed. St. Louis, MO: Mosby, Elsevier Bir Künye. 2012.

Alan T, Quintino O, Hernandez-Nihal M, Koslovsky G. Ergenlerde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu masaj terapisi. Ergenlik. 1998;33(129):103-108.

Frei H, von Ammon K, Thurneysen A. hiperaktif çocuklarda Tedavi: modifikasyon yoluyla verimlilik artışı homeopatik teşhis amaçlı yapılan işlemdir. Homeopati. Tem 2006;95(3):163-70.

Gutgesell H, Atkins D, Barst R, et al. Çocuk ve ergenlerde kardiyovasküler izleme alma psikotrop ilaçlar: sağlık profesyonelleri için bir açıklama Komitesi'nin Doğumsal Kalp hastalıkları, Konseyi, Kardiyovasküler Hastalık riskini Genç, Amerikan Kalp Derneği. Dolaşım. 1999; 99(7):979-82.

Heinrich H, Gevensleben H, Strehl U. Açıklama: neurofeedback - beyin tren tren davranış. J Çocuk Psikoloji Psikiyatri. 2007 Jan;48(1):3-16.

Holtmann M, Tabata C. Elektroensefalografik biofeedback tedavisi için dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu çocukluk ve gençlik devridir. Uzman Rev Neurother. 2006 Nisan, 6(4):533-40. İnceleme.

Johnson RJ, Altın MS, DR Johnson, et al. Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu: zamanı geldi mi reappraise rolü şeker tüketimi? Lisansüstü Med. 2011; 123(5):39-49.

Kaplan G, Newcorn J. Gabapentin, Çocuk ve ergenlerde Dikkat eksikliği Hyeractivity Bozukluğu. Pediatrik Clinics of North America. Philadelphia, PA: W. B. Saunders Company. 2011; 58(1).

Kidd P. Dikkat eksikliği / hiperaktivite bozukluğu (DEHB çocuklarda gerekçesi bütünleştirici yönetimi. Altern Med Rev. 2000;5(5):402-428.

Kim BN et al. Ftalat pozlama ve dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu okul çağındaki çocukların. Biol Psk. 2009;66(10):958-63.

Kliegman: Nelson Textbook of Pediatrics, 19. ed. Philadelphia, PA: Saunders, Elsevier Bir Künye; 2011.

Kozielec T, Starobrat-Hermelin Değerlendirilmesi B. magnezyum seviyesi dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar. İşleme Res. 1997;10(2):143-148.

Krummel D, Seligson FH, Guthrie HA. Hiperaktivite: candy nedensel? Eleştiriler Gıda Bilimi ve Beslenme. 1996;36(1 ve 2):31-47.

Lamont J. dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tedavi; kontrollü bir çalışma. Br J. Homoeopath 1997;86:196-200.

Lavigne, JP, Dulcan MK, LeBailly SA, Binns, HJ, Cummins TK, Jha P. Bilgisayar destekli yönetim ve dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu. Pediatri. 20011; 128(1):e46-53.

J Li Olsen J, Vestergaard M, Obel Düşük Apgar skoru C. riski ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu çocukluk. J Pediatr. 2011; 158(5):775-9.

Ihlamur M, Habib T, Rodojevic V. etkilerinin incelenmesi kontrollü Bir EEG biofeedback üzerinde biliş ve dikkat eksikliği bozukluğu olan çocukların davranış ve öğrenme güçlüğü. Biofeedback Düzenlemeleri Giderek Önem Kazanmaktadır Öz. 1996;21(1):35-49.

Lindstrom K, Lindblad F; Hjern A. Preterm doğum ve dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu okul çağındaki çocukların. Pediatri. 2011; 127(5):858-65.

Lubar J, Swartwood MO, Swartwood JN, o'donnell PH. Etkinliğinin değerlendirilmesi EEG neurofeedback eğitim için DEHB klinik ortamda değişiklikler ile ölçülen TOVA puanları, davranış ve derecelendirme WISC-R performans. Biofeedback Düzenlemeleri Giderek Önem Kazanmaktadır Öz. 1995;20(1):83-99.

Lyon MR, Cline JC, Totosy de Zepetnek J, et al. Etkisi bitki özü kombinasyonu Panax quinquefolium ve Ginkgo biloba üzerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu: bir pilot çalışma. J Psikiyatri Neurosci. 2001;26(3):221-228.

Millichap JG, Yee MM. diyet faktör dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu. Pediatri. 2012; 129(2):330-7.

Modesto-Lowe, V, Yelunina L, Hanjan K. Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu: doğru bir kayma direncini? Clin Pediatr (Phil). 2011; 50(6):518-24.

MTA İşbirlikli Grup. 14 aylık randomize klinik çalışma için tedavi stratejileri dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu. Arch Gen Psikiyatri. 1999;56:1073-1086.

Nigg JT, Nikolas M, Knottnerus M, Cavanaugh K, Friderici K. Onay derneği ve uzantısı ile kan kurşun dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve DEHB belirti alan nüfus-maruziyet düzeyleri tipik. J Çocuk Psikoloji Psikiyatri. 2010;51(1):58-65.

Noorbala AA, Akhondzadeh S. Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu: etyoloji ve ilaç tedavisidir. Arch İran Med. Eki 2006;9(4):374-80. İnceleme.

Post RE, Kurlansik SL. Tanı ve tedavisindeki erişkin dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu. Am Fam Hekim. 2012; 85(9):890-6.

Satırlar R, McCauley L, Callen E. Güncel Tanı ve Tedavi Stratejileri ile Dikkat eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Çocukluk. Am Fam Phys. 2009;79(8).

Raishevich N, Jensen P. Dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu. : Kliegman RM, Behrman RE, Jenson HB, Stanton BF , eds. Nelson Textbook of Pediatrics. 18th ed. Philadelphia, Pa.: W.B. Saunders Company; 2007: ch. 31.

Rakel: Bütünleyici Tıp, 3rd ed. Philadelphia, PA: Saunders, Elsevier Bir Künye; 2012.

Richardson AJ. Omega-3 yağ asitleri DEHB ve ilgili nörogelişimsel bozukluklar. İnt Rev Psikiyatri. 2006 Jan;18(2):155-72. İnceleme.

Richardson AJ, Puri BK. Potansiyel rolü yağ asitlerinin de dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu. Prostaglandinler Leukot Yağ Asitleri Essent. 2000;63(1/2):79-87.

Starobrat-Hermelin B, Kozielec T., magnezyum etkileri fizyolojik asidi çocuklarda hiperaktivite ile dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB): olumlu yanıt oral magnezyum yükleme testidir. Magnezyum Araştırma. 1997; 10(2):149-156.

Steiner NJ, Sheldrick RC, Gotthelf D, Perrin EC. Bilgisayar tabanlı dikkat eğitimi için okullarda çocuklar ile dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu: bir ön deneme. Clin Pediatr (Phil). 2011; 50(7):615-22.

Stevens LJ, Zentall SS, Abate ML, Kuczek T, Burgess JR. Omega-3 yağ asitleri ve erkek çocuklar davranış, öğrenme ve sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Physiol Behav. 1996;59(4/5):915-920.

Stevens LJ, Zentall SS, Güverte JL ve ark. Esansiyel yağ asitleri metabolizmasının ve erkek çocuklar ile dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. Am J Clin Nutr. 1995;62:761-768.

Stubberfield TG, Wray JA, Parry TS. Alternatif tedavilerin kullanımı dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu. J Paediatr Çocuk Sağlığı. 1999;35:450-453.

Sinn N. Beslenme ve diyet etkileri dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. Nutr Tar. Eki 2008;66(10):558-68.

Tan G, Schneider S. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu: farmakoterapi ve ötesinde. Lisansüstü Med. 1997;101(5):201-222.

Thompson L, M. Thompson Neurofeedback ile birlikte eğitim yürütücü biliş stratejileri: etkinlik ile öğrencilerin EKLEYİN. Appl Psychophysiol Biofeedback. 1998;23(4):243-263.

Toplak BANA, Connors L, Shuster J, Knezevic B, Parklar S. İnceleme dilsel, bilişsel-davranışsal ve sinir tabanlı müdahaleler için Dikkat eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB). Clin Psikoloji Rev. Haz 2008;28(5):801-23. İnceleme.

Toren P, Eldar S, Sela BA, et al. Çinko eksikliği dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu. Biol Psikiyatri. 1996; 40:1308-1310.

Van Oudheusden LJ, Scholte HR. Etkinliği karnitin bu çocuklarda dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu. Prostaglandinler Leukot Yağ Asitleri Essent. 2002;76:33-8.

Volkow ND, Wang G, Fowler JS, et al. Terapötik dozlarda oral metilfenidat önemli ölçüde artış ekstraselüler insan beynindeki dopamin. J Neurosci. 2001;15;21(2):RC121.

Weber W, Newmark S. Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Tedavileri için Dikkat eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Otizm. Pediatrik Clinics of North America. 2007;54(6).

Wender PH, Kurt LE, Wasserstein J. Yetişkin DEHB ile. Genel bir bakış. Ann Acad Sci N Y. 2001;931:1-16.

Wolraich M. Adresleme davranış sorunları arasında okul çağındaki çocuklarda: geleneksel ve tartışmalı yaklaşımlar. Pediatr Tar. 1997;18(8):266-270.

Yorbik O, Ozdag MF, Olgun Bir, Şenol MG, Bek S, Akman S. Potansiyel etkileri üzerinde çinko bilgi işleme ve erkek çocuklar ile dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psikiyatri. Nis 2008 1;32(3):662-7.