aromaterapi ve uygulama yöntemleri

AROMATERAPİ
Bitkilerden eldeedilen uçucu yağların tedavi amaçlı kullanım şeklidir. Solunarak ve deriye uygulanarak faydalanılan aromaterapi yağları nadiren oral yolla alınır. Nitelikli ve uzman herbalistlerden tavsiye almadan ağız yolu ili uçucu yağları kullanmayınız. Uçucu yağlar cilt hastalıkları, stres, ve diğer sağlık sorunları için alternatif bir tedavi yöntemidir. Aromaterapi son yıllarda değer kazansada üzerinde yapılan araştırmalar hala yetersizdir.

Esansiyel yağlar nelerdir.
Uçucu yağlar bitkilerin köklerinden yapraklarından ve çiçeklerinden elde edilir. İçeriğindeki Aktif maddeler Yağların ne için kullanılacağını ait sınıflandırma için bilinmelidir. 

Aromaterapinin tarihçesi
Uçucu yağlar yaklaşık 6000 yıldır teropötik olarak kullanılmaktadır.ÇinlilerHintliler, Mısırlılar,Romalılar, Kozmetik ve parfüm amaçlı olarak tarih boyunca uçucu yağları kullanmışlardır. Genel olarak teropötik, ruhsal, hijyenik ve ritualistik amaçlar için tercih edilmişleridir.

Yakın bir zamanda Rene Maurice Gattofosse adlı fıransız bir kimyager labaratuvarında yaşadığı patlama sonucu oluşan 1. derecede yanıkların lavanta yağı ile iyeşebildiğini keşfetti.Daha sonra esansiyel yağların özelliklerini analiz etmeye başladı. Tarihçe olarak bakdığımızda ise 1928  yılında 1 dünya savaşında yaralanan askerlerin yanıklar ve deri enfeksiyonları için esansiyel yağları kullandığı tesbit edilmiştir. Bu bilgi Gettofosseye aroma terapi biliminin ilk temellerini attırıp 1950 yılında bu işle alakadar olan bir klinik kurdurdu. Bu klinikte doktorlar tedavi yöntemleri için aromaterapi kullanmaya başladı.
1980 lerde ise aromaterapi amerikada popüler olmaya başladı ve tüm dünyaya internet aracılığı ile yayıldı bu gün bir çok aromaterapik ürün üretilip satılmaktadır.

Aromaterapi nasıl fayda verir
Koku duyusu aromaterapi için en önemli duyu merkezidir. Bu merkesin beyindeki parçalar amigdala ve hipokamkus koku ile etkileşim kurar. Kokunun algılanması burunda yer alan koku hücrelerinin uyarılması ve bu uyarı­nın olfaktori adım alan sinirlerle beyne iletilmesiyle olur. Kokunun idrak derecesi kişiler arasında değişir, kimi çok yüksek koku alma du­yusuna sahipken kimi de cok az koku alır. Koku alma duyusu insanlarda görme veya işitme duyularına oranla önemsizdir. Bü­tün koku duyusu yitirilse bile genellikle yaşamımızda fazla bir eksiklik belirmez. Koku alma duyusunun kaybolması anosmia olarak isimlendirilir. Nezle ve benzeri hastalıklarda geçici olarak koku alma duy­gusu kaybolabilir. Koku alma kontrol edilirken güzel kokular kullanılır. Yüksek koku alma duyusuna sa­hip bir kişi kâfuru 1/30.000.000’luk, vanil­yayı 1/10.000.000’luk bir solüsyon içinde fark edebilir. En güçlü kokuya sahip mad­de bir alkol türevi olan mercaptandır. İçin­de oksijenin yerine sülfür geçmiştir. Bir miligramının 23.000.000’da birinin 1 litre sudaki karışımında bile farkedilebilir.

Bazı araştırmalar bazı kokuların beyinde farklı koku merkezlerini uyararak sağlık için kullanılabileceğini göstermiştir.  Örneğin lavanta amigdala beyin hücrelerinin aktivitesini uyararak sakinleştirici bir etki oluşturur.

Aromterapi masajı aynı anda hem koku hemde kas sistemimize etki ettiği için aromaterapi konusunda kullanılan en önemli yöntemlerden biridir. 

Aromaterapi masajı seansları nasıl yapılır.
Profesyonel aromaterapistler, eğitim almış hemşireler, fizyoterapistler, uzman masörler topikal veya nefes yolu ile aromaterapi tedavisi sağlayabilirler.
Aromaterapi kokularını ve yağlarını belirlemek için uygulayıcınız size hastalığınızın tıbbi geçmişini kilonuzu yaşınızı ve size mutluluk veren kokuları soracaktır. Aromaterapi seansının yapıldığı yerde çeşitli tütsüler ve buhar inhilasyonu sağlayan makineler kullanılabilir.

Aromaterapi nelere fayda verebilir.
Kaplıca tarzı hastaneler. özel klinikler aromaterapinin faydalarından yararlanan belli başlı kuruluşlardır. Genel olarak sitres yönetimi, ve rahatlama duygusunu teşvik etmek için kullanılan aromaterapi yağları lavanta, gül, bergamot, portakal,limon, sandal ağacı, vanilya, paculi, yılangyılang, vb. anksiyate sitres ve depresyon tedavisinde kullanılır.

Çeşitli klinik çalışmalarda gül yağı ve lavanta yağının buhar inhilasyonu hamile kadınlarda kaygıyı azalttığı ve doğum sırasında daha az ağrı hissetmelerini sağladığı görülmüştür. hamile bir çok  kadın nane yağını kokladığında mide bulantısı azalmaktadır.

Bazı uçucu bitki yağlarının kimyevi bileşenleri antibakteriyel ve antifungal özellikler göstermiştir. Bazı kaynaklarda ise narenciye yağının başıklık sistemini kuvvetlendirdiği isbat edilmiştir.  Rezene anason adacağı gibi yağların topuklara ve göbek çevresine masaj yapılarak yedirildiğinde PMS yi yani adet öncesi ağrıları azalttığı gözlemlenmiştir.

Aromatik yağların yararlı olduğu diğer sağlık problemleri
Alopesi areata (saç dökülmesi)
Kaygı ve kabızlık
Uykusuzluk
Ağrı tedavisi
Sedef Egzama Hastalığı

Kimler aromaterapi yapmamalıdır
Özellikle bitki yağlarına karşı alerjisi olanlar, Aşırı astım hastaları, uçucu yağlardan uzak durmalıdır
Hamileler çördük yağı kullanmamalıdır
Tansiyon hastaları biberiye lavanta gibi uçucu yağlar kullanmamalıdır
Meme ve yumurtalık kanseri olanlar ostrojen hormonunu tetikleyen rezene anason adaçayı gibi uçucu yağları kullanmamalıdır.
Kemoterapi alan hastalar aromaterapi yağlarını kullanmamalıdır.

Dikkat edilmesi gereken hususlar
Bitkisel uçucu yağlar %99 güvenli olmakla beraber dikkat edilmesi gereken bazı hususlar mevcuttur.
Tarçın kekik  ardıç gibi fenolleri yüksek olan yağlar saf olarak kullanılmamalıdır.badem ,susam, zeytinyağı veya kanola veya pamuk yağı ile inceltilip cilde uygulanmaldır. bu yağlar saf hallerde ciltte tahriş yapabilir

Yararlanılan Kaynaklar ve referanslar

Atsumi T, Tonosaki K. Smelling lavender and rosemary increases free radical scavenging activity and decreases cortisol level in saliva. Psychiatry Res. 2007;150(1):89-96.

Bagetta G, Morrone LA, Rombola L, et al. Neuropharmacology of the essential oil of bergamot. Fitoterapia. 2010;81(6):453-61.

Ballard CG, Gauthier S, Cummings JL, Brodaty H, Grossberg GT, Robert P, Lyketsos CG. Management of agitation and aggression associated with Alzheimer disease. Nat Rev Neurol. 2009 May;5(5):245-55. Review.

Bastard J, Tiran D. Aromatherapy and massage for antenatal anxiety: its effect on the fetus.Complement Ther Clin Pract. 2006;12(1):48-54.

Burns E, Zobbi V, Panzeri D, Oskrochi R, Regalia A. Aromatherapy in childbirth: a pilot randomised controlled trial. BJOG. 2007;114(7):838-44.

Dunning T. Applying a quality use of medicines framework to using essential oils in nursing practice. Complement Ther Clin Pract. 2005;11(3):172-81.

Edris AE. Pharmaceutical and therapeutic potentials of essential oils and their individual volatile constituents: a review. Phytother Res. 2007;21(4):308-23.

Fellowes D, Barnes K, Wilkinson S. Aromatherapy and massage for symptom relief in patients with cancer. Cochrane Database Syst Rev. 2004;(2):CD002287.

Fowler NA. Aromatherapy, used as an integrative tool for crisis management by adolescents in a residential treatment center. J Child Adolesc Psychiatr Nurs. 2006;19(2):69-76.

Goel N, Kim H, Lao RP. An olfactory stimulus modifies nighttime sleep in young men and women. Chronobiol Int. 2005;22(5):889-904.

Hadfield N. The role of aromatherapy massage in reducing anxiety in patients with malignant brain tumours. Int J Palliat Nurs. 2001;7(6):279-85.

Herz RS. Aromatherapy facts and fictions: a scientific analysis of olfactory effects on mood, physiology and behavior. Int J Neurosci. 2009;119(2):263-90. Review.

Hongratanaworakit T, Buchbauer G. Relaxing effect of ylang ylang oil on humans after transdermal absorption. Phytother Res. 2006;20(9):758-63.

Hu PH, Peng YC, Lin YT, Chang CS, Ou MC. Aromatherapy for reducing colonoscopy related procedural anxiety and physiological paramters: a randomized controlled study.Hepatogastroenterology. 2010;57(102-102):1082-6.

Hur MH, Oh H, Lee MS, Kim C, Choi AN, Shin GR. Effects of aromatherapy massage on blood pressure and lipid profile in korean climacteric women. Int J Neurosci. 2007;117(9):1281-7.

Kim JT, Wajda M, Cuff G, et al., Evaluation of aromatherapy in treating postoperative pain: pilot study. Pain Pract. 2006;6(4):273-7.

Krebs M. Promote wellness with aromatherapy. Adv Nurse Pract. 2006;14(5):41-4.

Kuriyama H, Watanabe S, Nakaya T, et al., Immunological and Psychological Benefits of Aromatherapy Massage. Evid Based Complement Alternat Med. 2005;2(2):179-184.

Kyle G. Evaluating the effectiveness of aromatherapy in reducing levels of anxiety in palliative care patients: results of a pilot study. Complement Ther Clin Pract. 2006;12(2):148-55.

Lee CO. Clinical aromatherapy. Part II: Safe guidelines for integration into clinical practice.Clin J Oncol Nurs. 2003;7(5):597-8.

Lee IS, Lee GJ. [Effects of lavender aromatherapy on insomnia and depression in women college students]. Taehan Kanho Hakhoe Chi. 2006;36(1):136-43.

Lewith GT, Godfrey AD, Prescott P. A single-blinded, randomized pilot study evaluating the aroma of Lavandula augustifolia as a treatment for mild insomnia. J Altern Complement Med. 2005;11(4):631-7.

Lin PW, Chan WC, Ng BF, Lam LC. Efficacy of aromatherapy (Lavandula angustifolia ) as an intervention for agitated behaviours in Chinese older persons with dementia: a cross-over randomized trial. Int J Geriatr Psychiatry. 2007;22(5):405-10.

Maddocks-Jennings W, Wilkinson JM. Aromatherapy practice in nursing: literature review. J Adv Nurs. 2004;48(1):93-103.

McCaffrey R, Thomas DJ, Kinzelman AO. The effects of lavender and rosemary essential oils on test-taking anxiety among graduate nursing students. Holist Nurs Pract. 2009 Mar-Apr;23(2):88-93.

Mercier D, Knevitt A. Using topical aromatherapy for the management of fungating wounds in a palliative care unit. J Wound Care. 2005;14(10):497-8, 500-1.

Patricia M. Complementary therapies for children: aromatherapy. Paediatr Nurs. 2004;16(7):28-30.

Perry N, Perry E. Aromatherapy in the management of psychiatric disorders: clinical and neuropharmacological perspectives. CNS Drugs. 2006;20(4):257-80.

Rho KH, Han SH, Kim KS, Lee MS. Effects of aromatherapy massage on anxiety and self-esteem in korean elderly women: a pilot study. Int J Neurosci. 2006;116(12):1447-55.

Setzer WN. Essential oils and anxiolytic aromatherapy. Nat Prod Commun. 2009;4(9):1305-16.

Tillett J, Ames D. The uses of aromatherapy in women's health. J Perinat Neonatal Nurs.2010;24(3):238-45.

Thorgrimsen L, Spector A, Wiles A, Orrell M. Aroma therapy for dementia. Cochrane Database Syst Rev. 2003;(3):CD003150.

Williams TI. Evaluating effects of aromatherapy massage on sleep in children with autism: a pilot study. Evid Based Complement Alternat Med. 2006;3(3):373-7.