Aspir çiçekleri kolesterolü düşürmeye yardımcı oluyor
Prof Erdem YEŞİLADAAspir (Latince bilimsel adıyla Carthamus tinctoria) ya da çiçekleri katıştırma amacı ile safran yerine satıldığı için ‘yalancı safran’ olarak bilinen ve eskiden beri bazı yörelerimizde yetiştirilen bir bitki.
Çiçekleri ülkemizde bazı bölgelerde sarı boya olarak kullanılmakta, Gaziantep’te ise ‘orman’ isimli bir yemeğe renk vermek amacıyla katılmaktadır. Meyveleri papağan yemi olarak satılmaktadır. Çiçekleri beş dakika kaynatılarak çay halinde içildiğinde öksürüğün tedavisinde yararlı olmaktadır.
Bitkinin tohumlarında yüzde 30-40 civarında doymamışlık bakımından zengin bir yağ bulunur. Yağın bileşiminde yüksek doymamışlığa sahip ‘linoleik asit’ oranı yüzde 70-90 kadardır. Bu nedenle sağlıklı bir yağ olarak yemeklerde kullanılması önerilmekte ve ülkemizde son dönemlerde farklı bölgelerde tarımı ve kullanımı desteklenmektedir.
İLAÇLAR KADAR KUVVETLİ
Tohumların yüzyıllardır Çin, Kore, Japonya, Tayland gibi Uzakdoğu ülkelerinde iltihaplı hastalıklar (romatizma, kronik böbrek iltihabı), kalp ve damar hastalıkları (damar tıkanması, yüksek lipit ve kolesterol) ile osteoporoz ve kemik erimesi gibi dejeneratif hastalıkların tedavisinde kullanıldığı bilinmektedir. Son yıllarda aspir bitkisinin tohumları ve çiçeklerinin bilhassa kolesterol ve kemik erimesi üzerindeki etkilerini ortaya koyan çalışmaların sayısında bir artış dikkati çekiyor.
Yeni yayınlanan bir çalışmada, aspir çiçeklerinin Tayland’da halk arasında çay halinde kolesterolü düşürmek ve damar tıkanıklıklarının önlenmesinde kullanıldığı bilgisinden hareketle bu etkisini ispatlamak için yürütülen bir deneysel çalışmanın bulguları sunuluyor. Yüksek kolesterol içeriğine sahip bir program ile beslenen sıçanlardan bir gruba iki hafta, diğer gruba ise dört hafta boyunca bitkinin çiçeklerinden hazırlanan özütler verilmiş. Bu süreç içerisinde hayvanların vücut ağırlıkları, yedikleri gıda miktarı, plazma kolesterol seviyeleri izlenmiş. Deney sonucunda hem iki hafta ve hem de dört hafta aspir özütü verilen gruplarda total kolesterol seviyesinde belirgin bir düşme, iyi huylu kolesterol (HDL) seviyesinde ise bariz bir artış gözlenmiş. Kolesterol düşürücü etkisinin bu amaçla kullanılan ilaçlar (atorvastatin) kadar kuvvetli olması dikkat çekici. Bir başka çalışmada ise, aynı şekilde tohum özütünün kuvvetli antioksidan etkisine bağlı olarak düşük yoğunluklu kolesterolün (LDL) oksitlenmesini engellediği ve dolayısıyla kalp krizi riskinin azaltılmasında yararlı olduğu deneysel olarak ortaya konulmuş.
OSTEOPOROZA KARŞI ETKİLİ
Aspir tohumlarından Uzakdoğu ülkelerinde bilhassa Kore’de kemik oluşumunu artırarak osteoporozun önlenmesinde ve kemik onarımının sağlanmasında yardımcı olmak üzere yararlanılmaktadır. Bilhassa kadınlarda menopoz dönemlerinde östrojen hormonu eksikliğine bağlı kemik erimesinde koruyucu rolü olduğu ileri sürülmektedir. Bu etkilerin doğruluğu deney hayvanları üzerinde yapılan bazı çalışmalar ile ortaya konulmuş, aspir yağının sekiz hafta süre ile uygulanması suretiyle kemik erimesine bağlı gelişen faktörlerde belirgin bir iyileşme gözlenmiş.
Peki Aspir ne derece güvenli? Bitkilerin olası zararlı etkileri ile ilgili bilimsel kaynakları incelediğimde, tohumların yağıyla ilgili herhangi bir uyarı bulunmuyordu. Ancak çiçeklerin kanı sulandırması nedeniyle kan sulandırıcı ilaç kullananlarda dikkat edilmesi gerektiği, yine çiçeklerinin rahim hareketlerini artırması nedeniyle hamilelerde kullanılmasının düşüğe yol açabileceği uyarıları yer alıyordu.
Özetle yağı şu an piyasada bulunan yemeklik yağlar arasında doymamış bir yağ asidi olan linoleik asit oranı en yüksek olanı. Yani sağlıklı bir yemeklik yağ olmasının yanı sıra kemik erimesi ve osteoartrit gibi dejeneratif hastalıkların ve damar tıkanıklığının önlenmesi, yüksek kolesterolün düşürülmesi bakımından yararlı. Çiçekleri ise miktarı abartmadıkça (günlük en fazla 3 gram) güvenle kullanılabilir.
Yorum Gönder
yorumlarınıza ve yorum sayfası üzerinden bize sorduğunuz sorularınaza en kısa sürede dönmeye çalışacağız daha sağlıklı bir iletişim için sağ alt köşede çıkan whatsapp ikonuna tıklar iseniz direk whatsapp iletişimi sağlayabilirsiniz.
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.