civanerçemi nelere fayda verir zararları kullanımı

Civanperçemi otu, Schafgarbe, Achilla millefolium L.
Binbir yaprak otu
Yara otu
Akbaşlı
Kandil çiçeği
Civan otu
Perçem otu

kuru civan perçemi çiçeği

Familyası: Bileşikgillerden, Korbblütler, Asteraceae

Drugları:

Civanperçemi otu; Millefolii herba
Civanperçemi çiçeği; Millefolii Flos
Civanperçeminin genellikle otu yani kökü hariç tamamı kullanılır ve na-diren sadece çiçeklerinin de kullanıldığı olur.

Giriş:

Bileşikgillerin alt grubu olan Achillagillere dahil olan Civanperçemi otu bu grup içinde en yaygın olarak yetişen ve kullanılan türdür. Bu gruba takriben 120 bitki dahildir ve bunlar 4 ana gruba ayrılırlar; a) Millefolium, b) Ptarmica, c) Achilla, d) Barbunya’yı sayabiliriz. Mille Latince bin ve folium yaprak yani bin yapraklı anlamına gelir. Yaraları iyileştirdiğinden yara otu, çiçekleri kandili andırdığından kandil çiçeği, çok yapraklı olduğundan binbir yaprak otu ve yaralanan gençleri iyileş¬tirdiğinden Civanperçemi diye anılır. Civanperçemi otu Batı Avrupa’dan Doğu Türkistan’a kadar çok geniş bir alana yayılmış ve en son olarak Kuzey Amerika ve Güney Avustralya’ya da götürülmüş ve buralarda da yayılmıştır. Tarihte ilk defa Dioskurides yaraları iyileştirici ve kanamayı durdurucu olarak kullanmış ve Albertus Magnus (1485) ise müzmin yaraları iyileştirmek için kullanmıştır.

Botanik:

Civanperçemi otu 20-100 cm boyunda dikine yükselen, yuvarlak, içi dolu gövdeli, türüne göre tüylü veya sık tüylü bir bitkidir. Köklerinin bulunduğu yerden çevresine kollar yayarak kısa sürede olduğu yerde kümeler oluşturur. Yaprakları gövdeye oturmuş olup her biri 20-40 adet yapraktan meydana gelir. Yaprakları ilkbaharda koyu yeşil, yazın sarımsı yeşil renkli, yaprakçıkların kenarları dişli, karşılıklı dizilmiş olup sonda tek bir tane bulunur. Çiçekleri oldukça küçük, topluca bir arada bir demet veya kandil şeklinde, taç yaprakları beş adet, beyaz ters kalp şeklinde, ortasında 5-20 adet borucuktan meydana gelen sarımsı veya pembemsi göbek yaprakları vardır.
Yetiştirilmesi: Tohumları Mart ayında kasalar, çamlıklara veya seralara ekilir. Mayıs ayında olgunlaşan fideleri bahçe veya tarlalara ekilir. Bitki kökünden bir parçada uygun bir yere ekilirse kısa zamanda orada çoğalır. Bitki mera, çimenlik, çayırlık, yol kenarları, bahçe ve seyrek ormanlarda daha gür gelişir.

Hasat zamanı:

Haziran’dan Kasım’a kadar yerden 5-10 cm yukarıdan kesilerek demeti yapılır, havalı ve güneşli bir yerde kurutulur. Civanperçemi otu çiçek açmadan önce toplanıp kurutulur ise daha çok eter yağı içerir. bu nedenle Mayıs sonu veya Haziran başında toplanması tavsiye edilir. Civanperçemini kuruturken ısının 40˚’den fazla olmamasına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde eterik yağını kaybeder.
Malesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha ku¬rumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlar’da açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukça azaltır.

Birleşimi:

Civanperçemi otunun birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Eter yağları %0,2-1,2 arasında olup bu da mono ve sesquiterpenlerden meydana gelir.
1) Monoterpenler; Campfer, β-Pinen, 1,8-Sineol, Caryophyllen, α-Pinen, Bornylasetat ve Izoartemisiaketon
2) Sesquiterpenler; (Guajanolid türevleri) Achillicin (=8α-Asetoksi-10-epi-artabsin), Achillin, Leucodin, 2,3-Dihidrodesasetoksimatricin, α- Peroksiachifolid, Achimillasitmetilester A,B ve C
b) Germacranolidler; Millefin, Millefolid, Achillifolin ve Balchanolidasetat
c) Flavonlar ve Flavonitler; Apigenin, Luteloin ve Quercetinglikozitler ile Rutin
d) Alkaloitlerden (çok az miktarda); Betain, Sfachydrin ve Achillerin (Betonicin)
e) Ayrıca; Tanin, Reçine, Inulin, Zamk, Asparagin ve minerallerden Potasyum içerir.

Araştırmalar:

Civanperçemi otu ve ekstresi ile hayvanlar üzerinde deneyler ve araştırmalar yapılmış fakat elde edilen neticelerde insanlar üzerinde tedavi denemeleri yapılmamıştır. Susanne Köhle yaptığı tedavi denemeleri ile rahim, kemik ve ciğer kanseri olan hastalarını iyileştirdiğini iddia etmiştir fakat bu kliniklerce belgelenmemiştir.
1) Goldberg ve ekibi 1969’da yaptıkları araştırmalarda Civanperçemi ekstresinin iltihapları önlediğini tespit etmişlerdir. (T.P.130)
2) Kastner ve ekibi1993’te yaptıkları araştırmalarda Proazulenin Matricin’den (Papatya’nın birleşimindeki eterik yağ türevi) daha etkili olduğu ve iltihapları önlediğini ve tespit etmişlerdir. (T.P.130).
3) Schlemmer ve ekibi 1968’de yaptıkları araştırmalarda Choleretik (safra arttırıcı) ve Cholekinetik (safra yollarını hareketlendirici) olduğunu tespit etmişlerdir. (T.P.130)
4) T.Tozyo ve ekibi 1994’de yaptıkları araştırmalarda Achimillasit-metilesterlerin kötü urları yok edici özelliklere sahip olduğunu tespit etmişlerdir. (T.P.396)

Tesir şekli:

Krampları önleyici, iç kanamayı önleyici, su toplamasını önleyici, idrar söktürücü, iltihapları önleyici, antiseptik (mikropları öldürücü), damarları daraltıcı, kan dolaşımını düzenleyici, metabolizmayı yenileyici, sindirimi kolaylaştırıcı, iştahı açıcı, ishali önleyici, yaraları iyileştirici ve göğsü yumuşatıcı özelliklere sahiptir.

Kullanılması: 
a) Araştırmalara göre iltihapları önlemek ve safra arttırmak için kullanılır.
b) Komisyon E’nin 01/02/1990 tarihli 22a nolu Monografi bildirisine göre başta iştahsızlık ve sindirim bozukluklarından; hafif kramplı mide-bağırsak rahatsızlıklarına karşı kullanılır.
c) Halk arasında mide-bağırsak iltihapları (enterit, gastrit), mide asidi yetersizliği (hipoasiditet), mide krampları, karaciğer ve safra rahatsızlıkları, kemik aşınması, kemik erimesi, iç kanama, basur, rahim ve yumurta iltihaplarına karşı kullanılır.
d) Homeopati’de; Civanperçemi tentürü başta burun, mide, bağırsak, basur, akciğer, mesane ve böbrek kanaması, varis, ağrılı ve uzun süren adet hali ve de yaralanma sonucu ortaya çıkan rahatsızlıklara karşı kullanılır.
e) Aroma tedavisine göre Civanperçemi yağı başta migren, baş ağrısı, astım, bronşit, sinüzit ve yolculuk rahatsızlıklarına (Kinesiya; araba, uçak veya tren tutması) karşı kullanılır. Haricen ise güneş yanıklarına (plajda veya çalışırken oluşan) karşı, saç ve cilt bakımı içim kullanılır.

Çayı:

İki kahve kaşığı ince kıyılmış kuru veya taze Civanperçemi otu (çiçeği+yaprağı ve sürgünü) demliğe konur ve üzerine 300-400 ml kaynar su ilave edilir. 5-10 dk demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.

Çay Harmanları,

Mide çayı; (İştahsızlık, tıkanma, şişkinlik ve mide asidi yetersizliği)
>30 gr Oğul otu yaprağı
>30 gr Civanperçemi otu
>30 gr Pelin otu
>10 gr Kantaronotu

Mide Çide çayı (tıkanma, şişkinlik, iştahsızlık ve hipoasidite’ye karşı);
>30 gr Çentiyan kökü
>30 gr Civanperçemi otu
>20 gr Kantaron otu
>10 gr Pelin otu
>10 gr Kimyon

İdrar arttırıcı çay
>25 gr Maydanoz kökü
>20 gr Kayışkıran kökü
>20 gr Ardıç kozalağı
>15 gr Huş yaprağı
>10 gr Civanperçemi otu
>10 gr Ayrık kökü

Kadın çayı; (Ağrılı sancılı adet)
>25 gr Y.Akdiken kabuğu
>25 gr Civanperçemi otu
>25 gr Sinameki yaprağı
>25 gr Ayrık kökü

Safra çayı;
>40 gr Hindibaotu ve kökü
>20 gr Zerdeçal kökü
>20 gr Nane yaprağı
>20 gr Civanperçemi otu

Safra çayı;
>20 gr Nane yaprağı
>20 gr Civanperçemi otu
>20 gr Pelin otu
>20 gr K.Hindiba kökü
>20 gr Ma.Zerdeçal kökü

Mide ve bağırsak çayı; (Şişkinlik, tıkanma, sinirsel mide rah.)
>30 gr Civanperçemi otu
>20 gr Anason tohumu
>20 gr Rezene tohumu
>20 gr Kimyon tohumu
>10 gr Papatya çiçeği

Mide ve bağırsak çayı; (Şişkinlik, tıkanma, sinirsel mide rah.)
>30 gr Papatya çiçeği
>30 gr Nane yaprağı
>30 gr Civanperçemi otu
>10 gr Kantaronotu

Baharatı:

Civanperçemi otu etli yemekler, çorbalar,salatalara katılır ise yemeklere acımsı bir tat verir. İştah açar ve sindirimi kolaylaştırır.

Civan merhemi:

100 gr Parafin ve 100 gr Vazelin hafif ısıtılarak karıştırılır ve bunun içine 50 gr Civanperçemi otu (çiçek ve yaprakları) katılarak karıştırılır. Ateşin çok hafif olması ve otun yanmaması gerekir. Ocaktan indirilen kap bir gün buzdolabında bekletildikten sonra yeniden hafif ısıtılır ve süzülür ve elde edilen sıvı bir tüpe, şişe veya başak ağzı kapalı küçük bir kutuya (merhem kutusu) konarak buzdolabında muhafaza edilir.

Banyolar:

Vücudun direncini arttırmak, güç kazandırmak, krampları çözmek ve iltihapları önlemek için 20-30 gr Civanperçemi otu (çiçekleri tercih edilir) demliğe konur ve üzerine 1 litre kaynar su ilave edilerek 5-10 dk demlenmeye bıraktıktan sonra önceden hazırlanan banyo küvetindeki suya (38-44˚) karıştırılır. Bu su ile 15-25 dk banyo yaptıktan sonra 30-45 dk istirahat iyi gelir. El ve ayak banyoları; yukarıdaki çay harmanlarından rahatsızlığa uygun olandan 4-5 yemek kaşığı demliğe konur, üzerine 1-2 litre kaynar su ilave edilerek 10-15 dk demlenmeye bırakıldıktan sonra süzülerek bu demle 15-20 dk süren el ve ayak banyoları yapılır.

Aroma tedavisi:

Aroma tedavisi için Civanperçemi otu (çiçek, yaprak ve sürgünleri) su buharı ile damıtılarak eterik yağ elde edilir. Bu yağdan günde 1-2 damla 3-5 damla bir parça ekmek, bir adet kesme şeker veya bir kaşık kaymağa damlatılarak alınır.

Homeopati’de:

Civanperçemi otundan 20-30 gr ince kıyılarak bir şişeye konur ve üzerine 80 ml %70’lik alkol ilave edilerek şişe güneş ışınlarından uzakta muhafaza edilir. Şişe iki günde bir çalkalanır ve 4-6 hafta sonra süzülerek Homeopati’de <> adı ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5 defa 10-15 damla 4-6 hafta süreyle alınır.

Hastalığın belirtileri (semptom):
1) Yaralanma sonucu her türlü kanamalar
2) Başa kan hücum eder ve yüz kızarır ve de çok ağır baş ağrısı olursa
3) Baş ağrısı, tıkanma ve yanma hissi
4) İdrarda kan bulunması ve böbreklerde ağrı
5) Kanlı öksürük, akciğer kanaması ve verem
6) Adet ağrılı uzun ve çok ise
7) Varislerin tıkanması
Bu gibi hallerde Civan otu tentürü gerekir.

Yan tesirleri:

Civanperçemi otu içerdiği α-Metilen-8-Lacton nedeniyle bazı kişilerde alerjiye sebep olabilir. Bilinen başka bir yan tesiri yoktur.